Postępowanie w sprawie oblania sowieckich obiektów propagandowych w Radomiu umorzone

Unsplash

• Sąd Rejonowy w Radomiu umorzył postępowanie w sprawie oblania czerwoną farbą sowieckich obiektów propagandowych

• Marek Wiosna dokonał oblania czerwoną farbą znajdujących się na cmentarzu prawosławnym w Radomiu dwóch sowieckich obiektów propagandowych, tj. „Pomnika Żołnierzy Armii Radzieckiej” oraz „Pomnika Wdzięczności”

• Za ten czyn Prokuratura Rejonowa w Radomiu 5 kwietnia 2022 r. postawiła mężczyźnie zarzut znieważenia i uszkodzenia pomnika, tj. o przestępstwo z art. 288 § 1 Kodeksu karnego (zniszczenie mienia) w zbiegu z art. 261 Kodeksu karnego (znieważenie pomnika) w związku z art. 11 § 2 Kodeksu karnego

• Za zniszczenie mienia grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, zaś za znieważenie pomnika – grzywna albo kara ograniczenia wolności od 1 miesiąca do lat 2

• Sąd wskazał, że „[...] pomniki, które ustawiono na cmentarzu prawosławnym w Radomiu [...] miały na celu gloryfikację i upamiętnienie sowieckich żołnierzy armii radzieckiej, symbolizując tym samym komunistyczne rządy ZSRR

Prokurator, w związku z postanowionymi zarzutami, 30 czerwca 2022 r. wniósł o warunkowe umorzenie postępowania i wyznaczenie oskarżonemu okresu próby w wymiarze 1 roku od uprawomocnienia się orzeczenia, a także o nałożenie na oskarżonego obowiązku naprawienia szkody w kwocie 1400 zł. Obrońca mężczyzny złożył sprzeciw wobec tak postawionego wniosku prokuratora i wniósł o skierowanie sprawy na rozprawę. Zgoda na warunkowe umorzenie postępowania oznaczałaby uznanie, że zachowanie oskarżonego stanowiło przestępstwo. Ostatecznie, 26 lipca 2023 r., Sąd umorzył postępowanie bezwarunkowo.

W niniejszej sprawie bardzo istotne okazała się motywacja oskarżonego. Oskarżony dokonał czynu miesiąc po napaści Rosji na Ukrainę. Dokładnie tego samego dnia, 23 marca 2023 r., Rosja zniszczyła polski cmentarz w Charkowie. Oskarżony argumentował, że czyn, którego się dopuścił, stanowił protest wobec tych wydarzeń.

Nie bez znaczenia pozostała również historia rodziny oskarżonego, którego ojciec Tadeusz Wiosna, będąc pod dowództwem Tadeusza Zielińskiego ps. „Igła” prowadził wymierzone w komunistyczne władze działania partyzanckie i za to został skazany na dożywotnie więzienie. Matka oskarżonego również była skazana na karę więzienia za to, że oddziałom „Igły” udzielała pomocy poprzez zaopatrywanie żołnierzy w medykamenty.

Sąd wziął również pod uwagę to, że przedmiotowe „pomniki” do 1990 roku znajdowały się w miejskiej przestrzeni publicznej. 26 lipca 1990 r. Radni miejscy w Radomiu podjęli uchwałę, na mocy której dokonano demontażu i przeniesienia obiektów m. in. na teren cmentarza prawosławnego przy ul. Warszawskiej w Radomiu, argumentując, że „Postępujący proces odzyskania suwerenności narodowej i państwowej przez Rzeczpospolitą Polskę daje społeczeństwu miasta Radomia długo oczekiwaną możliwość wyrażenia swej postawy wobec narzuconych mu symboli obcej władzy.”

– „Gdyby radni miejscy wówczas nie zdecydowali się na podjęcie takiej uchwały, a owe pomniki znajdowałyby się nadal w przestrzeni miejskiej, to dzisiaj podlegałyby przepisom ustawy dekomunizacyjnej i zostałyby rozebrane. Nie dzieje się tak tylko dlatego, że obecnie umiejscowione są na cmentarzu. Paradoksalnie – można powiedzieć – że radni miejscy podejmując taką uchwałę – trzeba podkreślić uchwałę ze wszech miar słuszną w swoim przesłaniu – uchronili te obiekty przed ich demontażem” – mówił mec. Bartosz Malewski w mowie końcowej podczas rozprawy 19 lipca 2023 r.

Do akt sprawy złożono również obszerną opinię Instytutu Pamięci Narodowej, która podważa słuszność, co do tego, że mamy do czynienia z pomnikami. Na jednym z nich czytamy: „Tu spoczywają żołnierze i podoficerowie armii czerwonej polegli w walce z niemiecko-faszystowskimi okupantami przy oswobadzaniu m. Radomia 16 I 1945 r.” Na drugim zaś: „Bohaterskiej Armii Radzieckiej Wyzwolicielce Społeczeństwo M. Radomia 1945-1954.” Zdaniem Instytutu Pamięci Narodowej nie miało miejsca „oswobodzenie” czy też „wyzwolenie” Radomia, a jego zniewolenie – podobnie jak całej Polski. Słowa te należy uznać za kłamstwo historyczne, służące w czasach komuny propagandzie sowieckiej oraz legitymizacji komunistycznego reżimu w Polsce. W tym sensie obiektów tych nie można uznać za pomniki, które wznosi się w celu upamiętnienia zdarzeń historycznych.

W ustnych motywach wyroku Sąd wskazał, że „przedmiotowy obiekt architektoniczny, czyli pomniki, które ustawiono na cmentarzu prawosławnym w Radomiu, powstały podczas rządów zależnych politycznie od Związku Radzieckiego i miały na celu gloryfikację i upamiętnienie sowieckich żołnierzy armii radzieckiej, symbolizując tym samym komunistyczne rządy ZSRR. Choć w ocenie Sądu obiekty te są pomnikami, to niewątpliwie gloryfikują armię sowiecką, która była narzędziem niszczenia polskiej niepodległości i wprowadzała totalitarne państwo komunistyczne odrzucone obecnie przez polski porządek prawny i konstytucyjny.

Biorąc pod uwagę wszystkie te kwestie, Sąd uznał, że zachowanie Marka Wiosny cechowało się znikomym stopniem społecznej szkodliwości, a więc w świetle obowiązujących przepisów nie stanowiło przestępstwa. W związku z powyższym postępowanie wobec oskarżonego zostało umorzone.